Lust Op Leeftijd

Een warme aanraking, intieme vriendschap, gepassioneerde liefde en seksuele fantasieën: ze blijven waardevol, ook op latere leeftijd. Seksualiteit en intimiteit vormen een belangrijk onderdeel van ons leven; ze dragen bij aan ons emotioneel welzijn, onze vitaliteit en aan goed en betekenisvol ouder worden. Maar hoe ervaren thuiswonende mensen van zestig jaar en ouder hun eigen seksualiteit en intimiteit? Dit en meer komt aan bod in de videoreeks Lust op Leeftijd.

De videoreeks is ontwikkeld door Elena Bendien (senior onderzoeker) en Jana Kerssies (promovenda) van Leyden Academy, in samenwerking met schrijver en gerontoloog Els Messelis en filmmaker Chiel Epskamp. Tijdens individuele- en groepsgesprekken deelden Nederlandse en Belgische oudere volwassenen met uiteenlopende achtergronden, seksuele oriëntaties en levensverhalen hun ervaringen en opvattingen. Thema’s als levensloop, diversiteit, gezondheid, taboe en beeldvorming kwamen aan bod. Het doel van de onderzoekers en deelnemers was daarbij kennis vergroten én het maatschappelijke taboe doorbreken. De reeks is bijgevolg uitermate geschikt als educatiemateriaal voor jong en oud, voor gebruik in onderwijs, communicatie en beleid in de ouderenzorg.

“Seksualiteit, voor mij is er een eindpunt gekomen. Ik ben blij dat ik het heb kunnen beleven, ik heb ervan genoten. Weliswaar heeft het 25 jaar geduurd eer ik in de gaten had hoe ik kon genieten. Maar wat ik heb kunnen genieten was intens en daar ben ik heel dankbaar voor.” – Miet, 82 jaar

Levensloop
Onze seksuele vorming is een proces dat een leven lang duurt. De verhalen van de deelnemers beginnen bij de opvoeding, waarin seksualiteit vaak nauwelijks bespreekbaar was. De eerste seksuele ervaringen zijn gelukkig niet bepalend voor de rest van ons leven. Iedereen ontwikkelt zich op zijn of haar eigen manier. Ook op latere leeftijd kan veel veranderen. Komt er ooit een einde aan nieuwe kansen in de liefde? Volgens de deelnemers niet.

Diversiteit
Veel deelnemers kregen vroeger een eenzijdige seksuele voorlichting. Dat voorgeschotelde beeld is erg beperkt, terwijl seksualiteit en intimiteit - ook op latere leeftijd - vele vormen en kleuren kent. Deelnemers vertellen openhartig over hun zoektocht naar eigen vormen van seksuele zelfexpressie. Het vergt moed om op ontdekking te gaan naar wie je echt bent. Toch levert het veel op als je de verwachtingen van anderen kunt loslaten en jezelf durft te zijn.

Gezondheid
Ouder worden gaat vaak gepaard met lichamelijke veranderingen, maar dat hoeft niet het einde van een fijne seksualiteit te zijn. Veel mensen vinden allerlei creatieve manieren om van intieme relaties te blijven genieten. We kunnen dus van elkaar leren, maar dan moeten we dit onderwerp wel bespreekbaar maken. En juist dát vinden veel mensen moeilijk.

“Seks is gewoon heerlijk, ook om het samen te beleven. Nu we allebei ‘gehandicapt’ zijn, is er weinig echte seksualiteit meer, maar we vallen iedere avond hand in hand in slaap. Als dit het begin van het eindstation is, dan is het goed.” – Magda, 87 jaar

Taboe
In de vierde aflevering duiken de onderzoekers en deelnemers in het taboe rondom seksualiteit op latere leeftijd. Seksualiteit wordt vaak stilgezwegen; vanaf de opvoeding thuis tot in het verzorgingshuis. Zelfs als het wel ter sprake komt, blijft het een gevoelig of beladen onderwerp. We kunnen van elkaar leren door open met elkaar in gesprek te gaan.

Beeldvorming
De onderzoekers vroegen de deelnemers naar hoe zij denken dat de maatschappij kijkt naar seksualiteit en intimiteit op latere leeftijd. Hun persoonlijke verhalen geven een heel divers en kleurrijk beeld over de verlangens en mogelijkheden die mensen op latere leeftijd hebben. Leeftijd speelt blijkbaar niet zo’n grote rol in hoe we seksualiteit en intimiteit ervaren. Sterker nog, veel mensen blijven nieuwsgierig en onderzoekend.

Samuel (62 jaar): Laat alles los waarvan je last hebt en doe het gewoon. Maar doe het wel veilig.
Magda (87 jaar): Het gaat niet om de vorm, het gaat erom dat de manier van liefhebben bij jou past. Durf te leven!
Tony (72 jaar) is blij dat hij heeft meegedaan en dat deze videoreeks er is. “Het is erg belangrijk en het taboe moet worden doorbroken, zeker in zorgorganisaties.”

© Foto cover en foto’s bovenaan afkomstig uit videoreeks - Chiel Epskamp
Zie voor de hele videoreeks: https://www.youtube.com/playlist?list=PLRkQIuHAo1rynoOZulbhd1inwnHrzwGsa